BAYANLAR 100 METRE SPRİNT’İN

BİYOMEKANİKSEL ANALİZİ

YAZAN:W.BAUMANN ÇEVİRİ:Rasim Kale

Bu yazı 1985 yılında yapılan Frauen Leichathletik adlı kongrenin kitabından özetlenerek çevrilmiştir.

GİRİŞ

Sprint’de gösterilen performans,11 saniyeden daha az bir koşu zamanı içerisinde başarılan 50-55 arasındaki tek adımların sonucudur.Koşu hızına etki eden iki önemli faktör adım frekansı ve adım uzunluğudur.Hız (H)=Adım frekansı (AF) X ADIM UZUNLUĞU (AU).Bu yazıda, Biyomekanik Enstitüsünde BAUMANN tarafından uluslar arası düzeyde 100 metre bayan koşucular üzerinde yapılan araştırma sonuçları anlatılmaktadır.

1977 yılında Federal Almanya ile Birleşik Amerika arasında yapılan uluslar arası bir atletizm müsabakasında koşu süresi, adım frekansı ve adım uzunlukları liste şeklinde sıralanmıştır.Bu değerler dikkate alınarak yapılan inceleme sonunda ; adım frekansının artan performans ile birlikte yükseldiği , bunun yanı sıra adım uzunluğunun performans ile birlikte yükseldiği , bunun yanı sıra adım uzunluğunun performans üzerinde geniş bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır.Adım uzunlukları genelde monoton özellikte artarak yarış sonunda maksimum bir değere ulaşır.Bu faktörler ( adım frekansı ve adım uzunluğu ) kuvvetli ölçüde bacak uzunluğundan etkilenir.

1. Ara Etaplar , Adım frekansları ve Adım Uzunlukları

100 metre Sprint’de performansı üzerinde etkili bir faktör olan sportif teknik ile ilgili birçok bilgi , farklı atletleri gösterdikleri tekniğin karşılaştırılması ile kazanılır.Sprint’de tekniğin yanı sıra önemli olan kriterler,hız eğrisi ve koşunun belirli aralıklarındaki koşu zamanlarıdır.30 m,60 m ve 80 m. Ara koşu zamanları ,100- metre – Sprint’de ortaya konulan performans üzerinde tam ve açık bilgi verirler.Bu ara mesafelerdeki koşu zamanları ile sıkıca ilişkilidir.30 m, 60 m ve 80 m koşu sürelerinin 100 metre koşu süresi ile olan korelasyon katsayıları özellikle önemlidir.Dahası , 100 metre koşuda hızlanma fazı olarak adlandırılan ilk 30 m. Çok önemli bir yer tutmaktadır.

2. Zaman Farkı Diyagramı

Düşük zaman farklılıklarını karşılaştırmada en çabuk tespit için belirli mesafe noktalarındaki ( örneğin , her 10 metrede ) ara zamanlar ölçülür.Yapılan koşuyu ti (R), karşılaştırılması düşünülen koşu ti (V) ve zaman farları ise Ti olarak gösterilir.Böylece zaman farkları :

Ti=ti(V)-ti(R) şeklinde formüle edilir.

Şekil 1’de görüldüğü gibi pozitif eğriler zaman kaybına , negatif eğriler hız kazanılmasına ve eğrilerin paralelliği ise eşit değerde hıza işaret eder.Bu şekilde bir atletin ( bay yada bayan ) bireysel performans gelişimi açık ve kesin olarak takip edilebilir.

3. Sprint Başlangıcı

100 metre Sprint’le ilgili birçok araştırmada hızlanma fazının toplam performans için büyük önemi olduğu ortaya çıkmıştır.Özellikle de ilk 30 metre … Ayrıca bu konuda farklı performans gruplarında yapılan araştırmalarda , incelemelerin ağırlık noktası start fazı ve start sonrasındaki ilk adımların analizi üzerinde yoğunlaşmaktadır.

3.1. Start Başlangıcı

Start’taki ( takozdaki ) pozisyon , bedensel oranlara ve kasların özelliklerine bağlıdır.Bu pozisyondan horizantal hızlanma esası önemlidir.Horizantal yönde açık bir farklılık gösteren VAN : ( Vücut Ağırlık Noktası ) Pozisyonu horizantal hızlanma ilede bir bağıntı ortaya koymaktadır.Bu nedenle ;

A) Performansı kuvvetli olan bayan atletlerin Van ‘ ları, atletlerin performanslarına bağlı olarak start çizgisine ,performansı zayıf bayan atletlerden daha yakındır.

B) Bundan dolayı, vücudun büyük bir kısmı birinci gurupta (performansı kuvvetli olan grup ) % 70 ± 16 ve ikinci grupta (performansı zayıf olan grup) % 60 ± 13 ‘ lük değerlerle ellere yüklenmiştir.

C) En iyi bayan koşucularda diz ve kalça eklemlerinde daha kuvvetli bir kapanma görülmektedir.Bu grup koşucularda horizantal hızlanmada sürat 3 m/sn ‘ dir.

3.2. İlk Üç Adımın Kinetiği

Sadece kinematik analizlerle sonuçlar üzerinde etkili faktörleri belirlemek oldukça zordur.Bu açıdan vertikal ve horizantal yönde dayanma kuvvetlerini ölçmek gerekir.İlk dayanma , vücut ağırlığının yoğun olarak öne alınmasıyla başlar.Yani hafif parmak teması ile kuvvetli olarak öne yönelinemez.Büyük horizantal etkili hafif şiddette öne doğru yönelme sonucu VAN * 4 dayanma merkezine yerleştirme önemlidir.Arka ayak , vücudu horizantal yöne çekmelidir.Kuvvetli nakletmede ise destek ayağı önemlidir.Bu nedenle horizantal yönde hızlanma başlarken ilk adım kısa atılır.Horizantal yönde kuvvet nakli 2. ve 3. adımlarla devam eder.

Yayına Hazırlayan : Ece AYDEMİR